03.01.2004

Negen jaar na kuur met Oral-Turinabol krijgt gewichtheffer zaadbalkanker

Een Oost-Duitse gewichtheffer, die nog heeft meegedaan aan het Oost Duitse dopingprogramma, heeft negen jaar na zijn laatste kuur met Turinabol alsnog kanker gekregen in zijn rechterzaadbal. De artsen moesten de zaadbal verwijderen. Het geval is jaren na dato gepubliceerd in een medisch tijdschrift.

De man was 32 jaar. Negen jaar eerder was hij gestopt met een dopingprogramma, waaraan hij vijf jaar heeft meegedaan. Het middel dat hij gebruikte was Oral-Turinabol van de Oost-Duitse farmaceut Jenapharm. De actieve stof in dat preparaat hield het midden tussen dianabol en clostebol. Je kunt Oral-Turinabol omschrijven als dianabol met een chlooratoom op het vierde koolstofatoom. Oral-Turinabol kan niet kan omzetten in estradiol of DHT. Desondanks kreeg de man gynaecomastie. Hij durfde echter niet uit het dopingprogramma te stappen omdat hij bang was dat hij dan zijn loopbaan moest opgeven.

De maximale dosis die hij had gekregen was honderd milligram Oral-Turinabol op een dag, herinnerde hij zich. Als er een internationale wedstrijd zat aan te komen, haalden zijn trainers hem van de Oral-Turinabol en gaven hem kortwerkende testosteron-esters zoals testosteronpropionaat.

Omdat zijn gewrichten niet meer functioneerden, zei de man in de jaren tachtig de sport vaarwel. Negen jaar later ontdekte hij echter in zijn rechtertestikel een vergroting. Foto's wezen uit dat het ging om een gezwel van 12 bij 17 bij 14 millimeter. De artsen besloten het orgaan eruit te halen.

Hieronder zie je de aangetaste testis onder de microscoop. Links het gezwel, rechts een stukje intact weefsel. Het gezwel is een leiomyosarcinoom. Dat kun je zien aan de langwerpige en cilindervormige celkernen.

Een leiomyosarcinoom is een gezwel dat ontstaat als een gladde spiercel zich verandert in een kankercel. Leiomyosarcinomen komen zelden bij mannen voor.

Toen de artsen hun artikel schreven waren er drie gevallen bekend van mannen met zo'n zeldzaam gezwel in hun zaadbal. Er waren echter wel enkele tientallen gevallen bekend van mannen met een leiomyosarcinoom in hun zaadleiders. In bijna alle gevallen ging het om vijftigers - en de gewichtheffer was pas 32. Het geval was dus a-typisch en daardoor vermoeden de artsen dat de Oral-Turinabol de kanker heeft veroorzaakt.

Ook is bekend dat een leiomyosarcinoom tien jaar nodig heeft om te ontwikkelen. Dat de man precies negen jaar na zijn dopinggebruik het gezwel opmerkte, wijst eveneens op een verband met doping.

Onduidelijk is het precieze mechanisme. Uit dierproeven weten onderzoekers dat androgenen en estradiol samen leiomyosarcinomen veroorzaken. Bij een combinatie van het oestrogeen DES en testosteronpropionaat krijgen hamsters in honderd procent van de gevallen de gezwellen bij hun zaadleiders. Dat gebeurt niet als de dieren alleen testosteron krijgen. Onderzoekers denken daarom dat androgenen de zaadleiders gevoeliger maakt voor kankerverwekkende stoffen zoals estradiol.

Heeft Turinabol zowel als oestrogeen en als androgeen gefunctioneerd? De onderzoekers weten het niet.

Bron:
Cancer. 1999 Oct 15;86(8):1571-5.