09.02.2004

Testosteronpleister minder belastend voor HHT-axis dan testosterongel

Sporters die rekening moeten houden met dopingcontroles hebben meer aan testosteronpatches dan aan testosterongels. Dat kun je afleiden uit een overzichtsartikel van twee Amsterdamse endocrinologen over methoden om testosteron via de huid toe te dienen.

Androdermpatch

Het stuk van Louis Gooren en Mathijs Bunck gaat over kortwerkende testosterontherapieen. Die zijn ontwikkeld voor mensen die wel meer testosteron nodig hebben maar waarbij nog niet zeker is of de therapie geen nadelige effecten heeft. Meestal is testosterontherapie veilig, zeggen de onderzoekers. Maar bij mannen van boven de vijftig kan de therapie de prostaat vergroten. Dan is het zaak om zo snel mogelijk de testosteronspiegel naar beneden te krijgen.

Dat laatste is ook belangrijk voor chemische sporters die zich testosteron gebruiken als ze zich voorbereiden op een wedstrijd, en tijdens de wedstrijd weer een normale testosteronspiegel willen hebben. Daarom hebben de testosteronpleisters en -gels hun werk naar de sport gevonden. Gebruik je transdermale (= toediening door de huid) testosteronpreparaten, en stop je, dan is je testosteronspiegel meestal binnen drie dagen nadat je bent gestopt weer normaal.

Testoderm van Alza was in de late jaren negentig het eerste transdermale testosteronpreparaat. Het is een pleister die gebruikers op het scrotum moesten plakken en dagelijks 5 milligram testosteron afgaf. Vier uur na het opplakken waren de testosteronspiegels maximaal, maar na 24 uur moesten gebruikers de pleister verversen omdat de spiegel onder het gewenste niveau daalden.

Gebruikers klaagden over het ongemak en daarom ontwikkelden farmaceuten een alternatief: pleisters die je ook op andere plaatsen kunt plakken. Fabrikant Watsons kwam met Androderm, in een light-uitvoering (voor tieners, 2.5 milligram per dag), een medium-uitvoering (voor de man met een gewoon BMI, 5 milligram per dag) en een liefhebbers-uitvoering (voor de man die geen nee kan zeggen tegen paprikachips en door zijn verhoogde vetpercentage dagelijks 7.5 milligram nodig heeft).

Zestig procent van de actieve stoffen die de Androdermpleister gedurende 24 uur afgeeft komen in de eerste twaalf uur het lichaam in.

Overigens klaagden ook de gebruikers van Androderm over de pleisters. 55 procent had last van irritaties, 12 procent kreeg zelfs blaren. Volgens de onderzoekers is daar iets aan te doen. Je moet de pleisters niet plakken op plekken van je lichaam waar je op zit of ligt, en de plek waarop je plakt schoonmaken met triamcinolone-acetonide, de actieve stof in een zalf als Cemalyt. Sporters kunnen daar maar beter mee oppassen, want het is een corticosteroid die op de dopinglijst staat. Veel sporters die patches gebruiken zijn door de mand gevallen omdat de dopingjagers niet de testosteron, maar de triamcinolone vonden.

Een derde type transdermaal testosteronpreparaat is de testosterongel. Toen de Amsterdammers hun stuk schreven waren er twee op de markt: Testim en Androgel van respectievelijk het Amerikaanse Auxilium Pharmaceuticals en het Franse Besins-Iscovesco. Testim is de nieuwste van de twee en de makers ervan hebben naar Amerikaans gebruik een publicatie de wereld in gezonden waaruit blijkt dat hun preparaat beter is dan dat van hun concurrent.

Het staatje hieronder is ontleend aan die publicatie en toont het verschil. [Biopharm Drug Dispos. 2003 Apr;24(3):115-20.] Het onderzoek is door Auxilium betaald en het gaat bovendien om contractonderzoek, waarbij Auxilium en niet de onderzoekers bepaalden wat er uiteindelijk naar buiten kwam.

Meestal bevat een gram testogel tien milligram testosteron. Waar je die precies inwrijft, dat maakt weinig uit voor de opname. Uit studies blijkt dat de manier waarop gel testosteron afgeeft wat meer in de richting gaat van de afgifte van een injecteerbaar depot. Ga je gels gebruiken, dan blijft de spiegel de eerste 3 dagen stijgen. Stop je, dan is je spiegel na 4 dagen weer normaal.

Sporters met een normale testosteronspiegel lijken dus iets beter af met pleisters. Daar komt nog bij dat patches de natuurlijke hormoonaanmaak waarschijnlijk minder belasten. Als je 's ochtends vroeg een pleister plakt, imiteer je min of meer de dagelijkse cyclus in je testosteronaanmaak: 's ochtends hoog, later op de dag laag. Daardoor is de belasting van je axis minder en start je eigen hormoonaanmaak na de kuur sneller op.

Bij gebruikers van medische doseringen testosteron - in de vorm van gel of pleisters - nam overigens de prostaat in omvang toe en steeg ook de concentratie van het prostaatkankereiwit PSA. De stijging was niet alarmerend - maar toch...

Bron:
World J Urol. 2003 Nov;21(5):316-9.