21.03.2015

Bodybuilder vergiftigt zichzelf met vitamine D

Bovenaan het boodschappenlijstje van praktisch elke sporter die supplementen gebruikt zou vitamine D3 moeten staan. Vitamine D3 is de enige vitamine waarvan voedingswetenschappers unaniem vinden dat onze voeding er onvoldoende van bevat. Maar je kunt natuurlijk ook overdrijven. Vraag het maar aan de Braziliaanse artsen die inmiddels al meer dan een dozijn bodybuilders van vitamine D-vergiftiging hebben moeten behandelen.

Case
Onderzoekers van de Universidade Federal do Ceará in Brazilië presenteerden één van die gevallen in Kidney International. Het betrof een 22-jarige bodybuilder met een volgens de onderzoekers extreem gespierde fysiek. Toen hij een arts opzocht was hij al 5 dagen ziek. Hij was misselijk, moest overgeven en had pijn in zijn buik, pal onder zijn middenrif.

In zijn bloed vonden de artsen een te hoge calciumspiegel. Voor calcium is de normale range 8.6-10.3 mg/dl, maar bij de bodybuilder was dat 13.8 mg/dl.

Een te hoge calciumspiegel kan een ontsteking van de pancreas veroorzaken, en inderdaad: volgens scans was de pancreas van de bodybuilder inderdaad ontstoken. De concentratie lipase in zijn bloed was bovendien 218 U/l - fors boven de normale range van 11–82 U/l. Ook dat wees op een pancreasontsteking. Op scans zagen de artsen dat de man ook nog een niersteen had.

Injecties
Toen de bodybuilder vertelde over zijn middelengebruik werd het plaatje compleet. Sinds twee jaar diende hij zichzelf intramusculaire injecties toe, en daarbij zaten ook veterinaire producten met vitamine D. Al 2 jaar lang spoot de bodybuilder per maand 50 milliliter van een olie die per ml 50.000 IE vitamine D3 bevat.

Vitamine D3 is nodig voor de afzetting van calcium in de botten. Een overdosis vitamine D3 haalt calcium echter uit de botten, verhoogt de calciumspiegel in het bloed en zorgt voor calciumafzettingen op plaatsen waar je dat niet wilt. Dat verklaart het littekenweefsel dat de Brazilianen in de nieren van de bodybuilder vonden - het gevolg van calciumafzettingen in de nieren [zwarte klodder hieronder], die stukjes van de nieren beschadigden.

De onderzoekers vonden ook calciumafzettingen in de bovenarmen en de pectorales van de bodybuilder. Op die plaatsen had hij zichzelf met de vitamine D-olie ingespoten. Hieronder zie je zo'n afzetting in zijn bovenarm [onderaan].

Behandeling
De artsen probeerden eerst de calciumspiegel te normaliseren door de bodybuilder extra veel water en het diureticum furosemide toe te dienen, maar dat hielp niet. Daarna lieten ze de bodybuilder zes keer een nierdialyse ondergaan, maar dat werkte evenmin. Pas toen ze de man behandelden met 30 mg prednison [structuurformule hierboven] per dag zakte de calciumspiegel naar normale waarden.

Meer gevallen
De Brazilianen ontdekten de afgelopen drie jaar 13 gevallen van bodybuilders die door een overdosering vitamine D nierschade kregen. De Brazilianen vinden dat artsen die zieke bodybuilders behandelen, niet alleen moeten denken aan anabolica, maar ook rekening houden met vergiftiging door veterinaire producten en supplementen met vitamine D.

Hoeveel vitamine D is veilig?
Voedingswetenschappers zijn er nog niet over uit hoeveel vitamine D3 je nou zou moeten slikken. Op dit moment vinden de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum dat iedereen die weinig buitenkomt een supplement met 400 IE of 10 microgram vitamine D3 zou moeten gebruiken. Als je de zeventig bent gepasseerd is dat 800 IE of 20 microgram. [voedingscentrum.nl] Maar eigenlijk is dat te weinig.

Een gezonde vitamine D-spiegel is 60-80 nanomol/l. [J Steroid Biochem Mol Biol. 2005 Oct;97(1-2):13-9.] De gemiddelde Nederlander heeft echter zo'n 20-40 nanomol vitamin D in zijn bloed. Meestal genoeg om niet ziek te worden, maar beslist niet optimaal. Diezelfde gemiddelde Nederlander zou ongeveer 2000 IE vitamine D3 per dag of 50 microgram vitamine D3 per dag moeten slikken om de 80 nanomol/l te bereiken en vast te houden.

In Nederland mag een supplement per dagdosering maximaal 1000 IE of 25 microgram per dagdosering bevatten. In de VS en Canada, waar de richtlijnen soepeler zijn, adviseren artsen consumenten maximaal 2000 IE of 50 microgram vitamine D3 per dag te gebruiken. [sciencedaily.com July 13, 2010.] Hogere doseringen mogen, maar dan wel onder begeleiding van een arts, die aan de hand van bloedonderzoek kan controleren of de vitamine D-spiegel niet te hoog wordt.

Bron:
Kidney Int. 2014 May;85(5):1247-8.

Meer:
Teveel vitamine D in supplement: bijna geopereerd (26-2-2002)